Plastik, inanılmaz bir materyal görüntüsü ardında gizlenen bir tasarım hatası. Ucuz, sağlam ve bin bir farklı şekle dönüştürülebilecek nitelikte. Bu özellikler onu üreticiler ve tüketiciler açısından cazip kılıyor. Bu özellikler ayrıca onu gezegenimizin en yaygın kirlilik kaynaklarından biri yapıyor.
Attığımız plastiklerin oldukça büyük bir kısmı okyanuslarımıza karışıyor ve etkileri dünyanın her bir köşesine yayılıyor. Plastikler besin zincirine karışıyor, deniz yaşamını sonlandırıyor, çevreyi tahrip ediyor ve hatta iklimimizi etkiliyor. Yeryüzünde ya da okyanuslarımızda plastik kirliliğinden etkilenmeyen bir nokta yok.
Eğer gezegen olarak ya da insanlık olarak hayatta kalmak istiyorsak etkisi giderek artan plastik atık döngüsünü kırmalıyız. adidas'ta, Parley ile işbirliği içerisinde, uzak plajlardan ve kıyı bölgelerinden toplanan plastik atıkları bir spor giyim koleksiyonunun tamamında ham madde olarak kullanarak okyanuslarımızı yok eden plastik kirliliğine karşı mücadele ediyoruz.
PLASTİK ATIKLAR İÇİNDE BOĞULUYORUZ
Plastik hiçbir şekilde yok edilemez. Bu, şu ana kadar üretilmiş neredeyse her plastik parçasının hala bir şekilde bir yerlerde olduğu anlamına geliyor. Ve her yıl, sekiz milyon ton plastik okyanuslarımıza ulaşarak endüstriyel çapta tahribata sebep oluyor. Plastik atıklar, binlerce kilometre boyunca insanların bulunmadığı plajlara yığılıyor. Deniz kuşlarının %90'ının, tüm kaplumbağaların %50'sinin karnında plastik var ve plastik, korkunç bir hızla deniz yaşamını yok ediyor. Mikro plastikler besin zincirine giriyor ve dünyada yaşayan her canlının vücudunda bilinmeyen hasarlar bırakıyor. Tüm bunları biliyor olmamıza rağmen, yetmiyor gibi giderek artan miktarlarda plastik üretmeye devam ediyoruz. Her dakika, bir çöp kamyonu dolusu plastik atık, okyanuslara karışıyor. Bu hızla giderse 2050 yılına geldiğimizde, okyanuslarda balıktan daha fazla plastik olacak.
PARLEY, PLASTİĞE KARŞI MÜCADELENİN ÖNCÜSÜ
Parley For The Oceans, günümüzde plastik kirliliği gibi okyanuslarımızı tehdit eden sorunlara yeni cevaplar bulmak için insanları, kurumları ve markaları bir araya getirmek amacıyla kuruldu. Bir işbirliği ağı ve bir tür çevre organizasyonu olan Parley, tasarımcıların, düşünce üretenlerin ve liderlerin okyanusların güzelliği ve onları bekleyen tehlikeler konusunda farkındalık yarattığı ve okyanusların yok olma tehdidini ortadan kaldırmak için birlikte çalıştığı bir platformdur. Kültürümüzde değişime yön veren şeyin yaratıcılık olduğu inancı üzerine temellenen Parley, plastiği geçmişte bırakmanın yollarını bulmak için yaratıcı insanları ve markaları buluşturmak istiyor.
"Plastik bir tasarım hatası; bu gezegende olmaması gereken yabancı bir maddeden başka bir şey değil."
–Cyrill Gutsch, Parley'nin Kurucusu
ADIDAS PLASTİK SORUNU İÇİN İŞ BAŞINDA
adidas, Parley for the Oceans'ın kurucu üyesidir. Firma, plastik kirliliğini önlemek konusunda yeni yöntemler bulmak için öncü bir rol üstlenmek istedi. Okyanusları kirleten malzemeyi alıp her yönüyle saf plastikten yapılanlar kadar iyi performans sergileyen spor giyim ürünleri tasarlama fikri, kulağa hayal gibi geliyordu. İlk adım Parley ile birlikte çalışarak konsept bir performans ayakkabı üretmek oldu; bu ayakkabı ilk 2015 yılında Birleşik Milletler'de lanse edildi. Ayakkabının üst yüzeyi denizlerdeki plastik atıklardan ve derin sularda yasa dışı kullanılan ağlardan geri dönüştürülen iplikler ve liflerden yapılmıştı. O zamandan bu yana, bu konsept, ileri dönüştürülmüş plastik atıklardan yapılan milyonlarca ayakkabı ve her şeyiyle tam bir giyim ve yüksek performans spor giyim koleksiyonu ile büyük bir başarıya dönüştü.
Parley ile olan işbirliğimiz aracılığıyla tüm nesli gezegenimizin geleceğine yön vermeye yardımcı olmaya teşvik etmek ve harekete geçirmek istiyoruz.
–Eric Liedtke, adidas Global Markalar Yönetim Kurulu Üyesi
HAVA DEMEK OKYANUSLAR, DÜNYA VE İNSANLIK İÇİN YAŞAM DEMEK
Parley, dünyanın denizlerdeki plastik kirliliğine yaklaşımını değiştirmek için üç aşamalı bir strateji geliştirdi: PARLEY AIR. Evlerden kurumlara, şirketlerden hükumetlere herkesin uygulayabileceği basit ve ölçeklendirilebilir adımlarla tasarlandı. Bu sayede her birimiz kendi plastik kullanımımızı değiştirebilir, okyanuslar ve birlikte yaşadığımız dünya üzerinde bir etkide bulunabiliriz.
AIR kelimesinin her bir harfi eyleme geçilecek temel konulardan birini ifade eder: Avoid (Önle), Intercept (Durdur) ve Redesign (Yeniden Kullan). ‘Avoid’, olabildiğince az plastik kullanmak ve mümkün oldukça alternatif malzemelerden faydalanmak anlamına gelir. ‘Intercept’, plastiklerin okyanuslara karışmasına engel olmak ve plastik atıklar için farklı kullanım alanları keşfedip geri dönüşüm yaparak plastiği okyanuslardan uzak tutmak demektir.
‘Redesign’, bu soruna neden olan malzemeleri, yöntemleri ve ürünleri yeniden tasarlamak ve plastik kirliliği sorununa şahsi bakış açını değiştirip bunun bir sonucu olarak yaşama başka bir gözle bakman demektir.
ESKİ ÇÖPLER İÇİN YENİ KULLANIM ALANLARI
adidas X Parley koleksiyonu, AIR'in uygulamaya geçmiş haline bir örnek teşkil eder. Sadece ham plastik kullanımından kaçınmakla kalmaz, plastiklerin okyanuslara ulaşıp kirliliğe sebep olmasına engel olur, plastiği ele alış şeklimizi (hem çöp hem malzeme olarak) yeniden tasarlar ve okyanuslarımızı korumaya yardımcı olmak için plastiğin hiç beklenmedik kullanım şekillerini keşfeder.
Uygulama kısmı ise şöyle: plastik atıklar Parley'nin global temizleme ağı tarafından uzak adalardan, plajlardan ve Maldivler gibi kıyı bölgelerinden toplanır ve balyalanır. Plastikler temizlenir, elle ayrıştırılır ve tüm yabancı cisimlerden arındırılır. Atıklar daha sonra işleme tesisine gönderilir; plastik malzeme burada ezme, yıkama ve kurutma süreçleriyle tabaka haline getirilir.
ATIKTAN SPOR GİYİME DÖNÜŞÜM
Plastik tabakalar daha sonra ısıtılır, sıkılır, temizlenir ve kurutulur, ardından preslenir, soğutulur ve küçük tanecikler haline getirilir. Bu tanecikler eritilerek lif haline getirilir; bu lif de ham plastikte bulabileceğin tüm nitelikleri barındıran yüksek performans polyester iplik olan Ocean Plastic®'e dönüştürülebilir. Bu iplik bir dizi ayakkabı, tişört, tayt ve daha birçok ürünün yapımında kullanılır. Koleksiyondaki her parça en az %75 oranında toplanan plastik atıklardan yapılmıştır.
"Her ayakkabı okyanuslarımızın korunmasına ufak bir katkıdır."
–Eric Liedtke, adidas Global Markalar Yönetim Kurulu Üyesi
MÜCADELE BURADA BAŞLIYOR
2019'da adidas ileri dönüştürülmüş plastik atıklar içeren 11 milyon çift ayakkabı üretecek. Ve 2015'ten bu yana Parley ile olan işbirliğimiz, 1400 ton plastik atığın okyanuslardan kurtarılmasına yardımcı oldu. Tüm global operasyonlarımızda Parley AIR prensiplerini uyguluyoruz. Mağazalarımızdan plastiği çıkardık, artık milyonlarca ürün evlere çevreye karşı sorumlulukla üretilmiş kağıt torbalarla ulaşıyor. Dünya çapındaki ofislerimizde tek kullanımlık plastikleri yasakladık. Aynı zamanda çalışanlarımızı, sporcuları ve toplulukları eğitip plastiğe karşı mücadeleye katılmaya teşvik ediyoruz. Her yıl düzenlediğimiz Run For The Oceans (RFTO) etkinliği, en değerli kaynağımız konusunda farkındalık yaratmak için şu ana kadar milyonlarca koşucuyu bir araya getirdi ve gençleri plastik sorunu ve okyanusların durumu hakkında eğitmek için 1 milyon$ fon oluşturdu.
Bunlar, adidas'ın plastiği tüm işleyişinden çıkarma sürecinin sadece başlangıcı. 2024 yılına kadar, adidas olarak ürünlerimizde ham polyester yerine %100 geri dönüştürülmüş polyester kullanacağımız sözünü verdik. Uzun vadede hep birlikte bir malzeme olarak plastiği hayatımızdan çıkarmayı hedeflemeliyiz. Bunu okyanuslarımız, dünyamız ve her birimiz için yapmak zorundayız.